Loài hoa phong lan có vẻ đẹp tựa thủy tinh ít người biết đến được tìm thấy ở những nơi mà giới khoa học ít nghĩ tới nhất: Trong công viên, vườn cây và thậm chí trong chậu trồng cây trên ban công. Loài hoa này cũng nằm trong danh sách 25.000 loài hoa tại Nhật Bản.
Mới đây, các nhà khoa học Nhật Bản đã phát hiện ra một loài phong lan mới. Với những cánh hoa màu hồng, chúng giống như những tác phẩm thủy tinh nghệ thuật. Khám phá của họ trên Journal of Plant Research cho thấy loài mới thuộc chi spiranthes, vì các quần thể của loài hoa mới được phát hiện tại ngay tỉnh Tokyo gần hòn đảo Hachijo nên các nhà khoa học đã đặt tên cho chúng là Spiranthes hachijoensis. Những bông hoa mang sắc hồng và trắng của loài phong lan này rất mỏng manh, trông như thể vừa mới được bàn tay của người nghệ nhân kéo ra từ thủy tinh nóng chảy.
Trên Tạp chí Nghiên cứu Thực vật số ra ngày 17/3, nhóm nhà khoa học ở Nhật Bản khẳng định việc tìm ra loài lan Spiranthes mới chính là lời nhắc nhở quan trọng rằng các loài thực vật chưa được biết đến thường sống ngay dưới trước mắt chúng ta.
Justin Kondrat, chuyên gia của Smithsonian Gardens Orchid Collection (Nhật Bản), nói với CNN trong một email: “Sự đa dạng của hoa lan thực sự rất đáng kinh ngạc. Những khám phá mới của loài spiranthes này củng cố tính cấp thiết phải nghiên cứu và bảo vệ những viên ngọc quý thực vật này”.
Spiranthes được gọi là “mái tóc của các quý cô” vì loài hoa mềm mại giống với những lọn tóc gợn sóng của phụ nữ. Giống lan này có một thân trung tâm, xung quanh mọc ra một vòng xoắn tăng dần của những bông hoa nhỏ hình chuông có màu trắng, hồng, tím hoặc vàng.
Theo nghiên cứu, khoảng 50 loài Spiranthes đã được tìm thấy tại khu vực Âu – Á, Australia và châu Mỹ, điển hình là ở những vùng ôn đới hoặc nhiệt đới. Loài hoa này đã được biết đến ở Nhật Bản hàng trăm năm nay.
Trước Spiranthes hachijoensis, “Xứ sở Mặt trời mọc” đã có ba loài lan Spiranthes khác gồm S. australis, S. sinensis và S. hongkongensis, và chỉ có S. australis là mọc trên đất liền Nhật Bản. Tuy nhiên, chỉ có loài spiranthes australis được biết là mọc trên đất liền Nhật Bản. Các nhà nghiên cứu cho biết màu sắc của những bông hoa S. hachijoensis thay đổi từ hồng tím đến trắng, những cánh hoa dài 3 – 4 mm.
Các Nhà nghiên cứu đã phát hiện ra điều bất thường trên loại hoa phong lan này, S. hachijoensis chúng ra hoa nhỏ, song có đài rộng hơn. Cánh hoa ở giữa thẳng hơn so với các loài Spiranthes khác, phần thân nhẵn thay cho thân có lông và thiếu một cấu trúc để tự thụ phấn. Về mặt hình thái và di truyền chúng cũng được khẳng định là một loài hoa riêng biệt.
Năm 2012-2022, Suetsugu và các đồng nghiệp của mình đã tìm kiếm loài lan không lông và phân tích các đặc điểm vật lý, di truyền và phương thức sinh sản của loài thực vật này.
Ông chia sẻ thêm: “Các loài spiranthes thường chồng chéo về mặt địa lý và có thể trông giống nhau, nên điều quan trọng là phải có hiểu biết toàn diện về sự phân bố và hệ sinh thái của các loài liên quan để phân biệt các đặc điểm độc đáo của một loài mới”.
Các nhà nghiên cứu Nhật Bản báo cáo rằng màu sắc của những bông hoa spiranthes hachijoensis thay đổi “từ hồng tím đến trắng”, với những cánh hoa dài khoảng 0,1-0,2 inch (3-4 mm).
Spiranthes hachijoensis có hoa nhỏ hơn với gốc rộng hơn và cánh hoa ở giữa thẳng hơn so với các loài spiranthes khác. Ngoài Tokyo, các tác giả nghiên cứu đã tìm thấy spiranthes hachijoensis ở những nơi khác ở Kanto, Kyushu, Shikoku và Chubu (Nhật Bản).
Suetsugu cho biết: “Chúng tôi rất vui mừng khi đã xác định được một loài spiranthes mới. Spiranthes là loài phong lan quen thuộc nhất ở Nhật Bản và đã được yêu thích trong nhiều thế kỷ”. Đồng thời, ông cho biết thêm loài hoa này được nhắc đến trong tuyển tập thơ lâu đời nhất của Nhật Bản từ năm 759.
Với hệ thực vật của quốc gia được ghi chép và nghiên cứu rộng rãi, việc xác định các loài thực vật mới ở Nhật Bản là một sự kiện hiếm gặp.
Spiranthes là loài phong lan phổ biến nhất ở Nhật Bản và đã được ưa chuộng suốt nhiều thế kỷ. Loài hoa này từng được nhắc đến trong tuyển tập thơ lâu đời nhất của Nhật Bản có từ năm 759.
Có khoảng 28.000 loài lan được biết đến trên toàn thế giới. Tuy nhiên, thực trạng môi trường sống dần biến mất đã gây nguy hiểm cho nhiều loài lan. Sự nổi tiếng của loài hoa này cũng sẽ không thể cứu được chúng nếu con người không kịp thời đưa ra phương án bảo vệ.
