Truyền thống văn hóa Hàn Quốc dựa trên Nho giáo 600 năm tuổi. Cùng với đó, khi đi du lịch tại Hàn Quốc, các du khách nên chú ý một số quy tắc lễ nghi trong giao tiếp, sinh hoạt để nhanh chóng hòa đồng và thích nghi với cuộc sống, con người nơi đây.
1. Tránh xa các cuộc biểu tình của người Hàn Quốc
Điều cấm kỵ đầu tiên khi du khách đặt chân đến “xứ sở Kim Chi” là vấn đề an ninh. Đến với Hàn Quốc là đến với một đất nước có nhiều huyền thoại, nơi có lòng hiếu khách nhiệt thành. Hàn Quốc là điểm đến của khách du lịch tham quan danh lam thắng cảnh, để chiêm ngưỡng những thành tựu văn minh, để xem sự phồn vinh do nội lực.
Tuy nhiên, mỗi du khách cần chú ý đến vấn đề an ninh – một trong những mối lo ngại của người dân xứ Hàn. Tại Hàn Quốc thường xảy ra các cuộc biểu tình hòa bình, tuy nhiên đôi khi có thể biến thành bạo động, thường là các thanh niên Hàn Quốc trang bị gậy sắt, bom xăng đánh nhau với cảnh sát chống bạo động. Vì vậy nên tránh xa các cuộc biểu tình của người Hàn Quốc.
2. Ở nơi công cộng
– Hỉ mũi nơi công cộng được coi là một hành động xấu khi ở đất nước này. Người Hàn Quốc sẽ thấy nó kinh tởm.
– Không nhìn chằm chằm hoặc chỉ trỏ vào người khác tại nơi công cộng.
– Khi đi xe bus, tàu điện ngầm hay những phương tiện giao thông công cộng khác, du khách không được tự do cười đùa thoải mái mà phải giữ im lặng, tránh gây ảnh hưởng đến người khác, đặc biệt nên nhường ghế cho người già và phụ nữ mang thai nếu không muốn nhận những ánh mắt không thiện cảm của mọi người. Không nên gọi điện thoại quá lâu, nói chuyện quá to khi đang đi xe buýt, tàu điện ngầm.
– Hàng ghế đầu tiên trên xe bus thường cấm nói chuyện riêng (với người ngồi cạnh) hoặc cấm nói điện thoại (vì sẽ gây ảnh hưởng đến tài xế phía trước, làm mất sự tập trung của tài xế khi lái xe).
– Khi đi taxi cùng người lớn tuổi, vị trí trang trọng không phải là hàng ghế đầu cạnh tài xế mà là hàng ghế trong cùng phía sau. Người Hàn Quốc quan niệm rằng hàng ghế đầu chỉ dành cho người “phục vụ”. Khi dừng xe, người ngồi trên sẽ có trách nhiệm xuống trước và mở cửa cho người lớn tuổi hoặc có chức vụ cao ngồi phía sau.
– Phải xếp hàng mọi lúc mọi nơi, khi chờ xe bus, khi chờ đến lượt thanh toán, mua hàng…
– Tránh lộ vai trần và lưng. Đây là điều đặc biệt mà các du khách nữ cần lưu ý khi đến Hàn Quốc. Người dân nước này sẽ nhìn vào vai và lưng của du khách có bị hở hay không để đánh giá cô nàng này là người như nào. Tuy nhiên, du khách nữ có thể “khoe” đôi chân của mình với váy ngắn và quần short thoải mái khi đây lại được coi là cách ăn mặc thời thượng và xã hội chấp nhận.
– Người Hàn Quốc luôn đeo tất dù cho thời tiết có nóng. Họ cho rằng, không đi tất khi gặp người khác sẽ bị hiểu là không tôn trọng người đó. Vậy nên, khi gặp người Hàn Quốc, du khách nên lưu ý điều này.
3. Khi vào đền, chùa
– Vào ngôi chùa ở Hàn Quốc, du khách nên tránh đi vào cửa chính mà đi vào cửa hông chùa, để lại giày dép ở phía ngoài.
– Du khách không nên ngồi hoặc đứng ngay trước tượng Phật chính mà phải ngồi phía bên.
– Nên nhớ đầu tóc phải được buộc lại gọn gàng, ăn mặc lịch sự, kín đáo.
4. Đến thăm nhà một người Hàn Quốc
– Nên chuẩn bị một chút quà nhỏ để thể hiện sự thành tâm, lời cảm ơn lời mời của gia chủ.
– Phải bỏ giày, dép bên ngoài vì phần lớn người Hàn Quốc lau nhà rất sạch, ngay cả những nhà có bàn ăn riêng cũng vẫn sinh hoạt nghỉ ngơi, chuyện trò, xem TV… ngay trên sàn nhà. Nhiều quán ăn, đặc biệt là quán ăn truyền thống ở Hàn vẫn giữ truyền thống kê bàn bệt và trải nệm ngồi, nên khách buộc phải cởi giày dép nếu muốn dùng cơm. Bởi vậy trước khi bước ra khỏi nhà, du khách nên đảm bảo chắc rằng mình đang đi một đôi tất sạch và bàn chân không bị bốc mùi.
– Nếu muốn đi tham quan căn nhà hay động vào một đồ vật nào đó thì phải hỏi ý kiến của gia chủ trước.
5. Khi ăn uống
– Tránh hắt xì hơi trong bữa ăn. Chẳng ai mong hay cố tình hắt xì hơi trong bữa ăn cả nhưng với người Hàn Quốc, đó không phải lý do để du khách có thể thoải mái hắt xì hơi khi dùng bữa. Với bàn tay đầy vi khuẩn sau khi hắt xì hơi, người khác sẽ nhìn du khách đầy ái ngại khi dùng bữa cùng.
– Hỉ mũi cạnh bàn ăn là điều cấm kỵ, đây được coi là một hành động xấu và bất lịch sự. Người Hàn Quốc sẽ thấy nó kinh tởm. Du khách hãy bỏ ra ngoài hoặc vào nhà vệ sinh để làm chuyện đó.
– Người Hàn Quốc thường không bưng bát cơm mà đặt bát cơm xuống bàn và dùng đũa, thìa để xúc thức ăn. Trong khi đó, người Nhật hoặc người Việt Nam lại bưng bát khi ăn. Hành động này phụ thuộc vào quan niệm của từng quốc gia. Nếu như người Nhật nói: “Chỉ con chó mới gục mặt xuống bát khi ăn” thì người Hàn cũng có câu “Chỉ kẻ ăn mày mới bưng bát cơm lên!”. Ngày nay, những quy ước về việc này cũng đã cởi mở hơn nên nếu du khách không quen với cách ăn của người Hàn thì có thể nói rõ cho những người Hàn dùng bữa cùng hiểu và bưng bát ăn cơm theo kiểu Việt Nam. Tuy nhiên, bát cơm ở Hàn thường được làm bắt sắt để giữ nhiệt nên rất nóng, nên khi cầm các du khách chú ý kẻo bị bỏng nhé!
– Cách sắp xếp bàn ăn của người Hàn Quốc: Cơm để bên trái, canh hoặc những món có nhiều nước và nóng để bên phải. Món ăn nguội và khô để bên trái. Để các loại kim chi ở giữa bàn. Các món thịt để bên phải, rau để bên trái. Để thìa và đũa bên tay phải, xếp đũa ngay cạnh thìa.
– Cắm đũa vào bát ăn cơm – đây là một điều tối kỵ. Cũng giống ở một số nước, việc cắm đũa vào bát cơm giống như là bát cơm cúng. Vì vậy, du khách phải cẩn trọng khi đưa bát cơm cho ai, bởi nếu cắm đũa họ sẽ hiểu rằng du khách đang nguyền rủa họ.
– Không để thìa úp xuống, bao giờ cũng phải để thìa ngửa trên bàn. Không gác hay đặt đũa hoặc thìa lên trên bát.
– Khi nhai không để phát ra tiếng. Chú ý không để đũa và thìa va vào bát gây nên tiếng động.
– Không dùng đũa và thìa để đảo cơm và thức ăn. Không lựa ra các thức ăn mình không ăn và chớ nên giũ các gia vị tẩm ướp vào món ăn để gắp thức ăn.
– Khi ăn, không nên để thức ăn còn thừa lại trên đũa, thìa.
– Sau khi ăn xong, để đũa và thìa ngay ngắn vào vị trí ban đầu.
– Trong đời sống hàng ngày, khi đã trở thành “một đội” hay “một nhóm”, người Hàn Quốc có thể hiển nhiên dùng thìa để múc và ăn trong một bát canh chung, như canh đậu tương (tuenchang) hoặc canh kimchi. Nhưng ở trong những bữa ăn trang trọng với những người có chức vụ hoặc tuổi cao, tốt nhất nên dùng một thìa riêng để múc canh, trong trường hợp dùng chung canh với những người khác.
– Người Hàn Quốc ít nói chuyện khi ăn. Vì vậy mà du khách cùng đừng cảm thấy lạ khi đi ăn với người Hàn Quốc nào mà thấy họ chẳng nói một câu nào trong suốt bữa ăn. Có một bộ phận người Hàn Quốc quan niệm rằng nói chuyện khi ăn là bất lịch sự, không tôn trọng quyền cá nhân của người đối diện.
– Khi dùng bữa với người lớn: Để họ ngồi phía trong, cách xa cửa ra vào. Giữ tư thế ngồi ngay ngắn trước mặt người lớn. Đợi người lớn cầm đũa lên trước sau đó mới cầm đũa lên. Nên giữ tốc độ ăn bằng người lớn. Sau khi người lớn đã dùng bữa xong và đứng lên, nên đứng lên cùng. Lễ nghĩa cần phải giữ khi gia đình tụ họp ăn uống. Ngồi ăn cơm sau khi người lớn tuổi trong gia đình cầm muỗng thì những người khác phải cầm đũa.
– Không nên từ chối uống rượu với người lớn tuổi. Dù du khách có uống được rượu hay không, việc từ chối khi được người lớn tuổi mời xem chừng không phải là điều nên làm. Tốt nhất là hãy cố gắng uống hết chén rượu Soju hoặc nếu không biết uống rượu, du khách có thể thay thế bằng một chén nước.
– Cách uống rượu của người Hàn có một vài những quy định, thường liên quan đến thứ bậc giữa những người cùng đối ẩm. Việc tự rót rượu cho mình thường không được xem là một cử chỉ lịch sự và lúc này người Hàn Quốc sẽ nghĩ du khách chỉ quan tâm đến bản thân mà không để ý đến mọi người xung quanh. Khi ăn uống cùng bạn bè hay gia đình, du khách nên xem thử ly của những người khác còn nước hay không, và rót cho mọi người trước khi rót nước vào ly của mình. Nếu du khách làm được điều đó, chắc chắn sẽ tạo được ấn tượng tốt đẹp trong mắt người đối diện.
– Một người khác sẽ rót rượu, và người nhận rượu phải nâng ly rượu lên. Nếu người rót hay người nhận rượu có vị trí thấp hơn người kia (đàn anh và đàn em, cấp trên và cấp dưới, cao tuổi và ít tuổi hơn) thì phải đưa tay còn lại lên, đặt vào trước ngực hay đỡ ở khủyu tay mình, để tỏ lòng kính trọng. Khi một người rót rượu cho những người khác, thì ly rượu không nên còn rượu mà nên cạn. Người nhận rượu có thể nhanh chóng uống hết phần còn lại của ly rượu trước khi nhận rượu mới từ người rót.
– Cũng như người Việt, ở người Hàn, việc dùng một ly rượu duy nhất cho cả bàn là điều có thể. Hoặc người Hàn có thể uống thành cặp: Một người muốn mời người khác uống thì đưa ly rượu không của mình cho người đó nhận lấy, và rót rượu cho người đó uống. Khi uống xong, người được mời thường đáp lễ bằng một quá trình tương tự.
– Nếu muốn rót mời rượu người khác thì phải đợi người đó uống cạn cốc rượu mới được rót tiếp. Người Hàn Quốc không có thói quen rót vào cốc rượu đang uống dở lưng chừng.
6. Trả tiền sau khi ăn
– Khi một người Hàn Quốc (lớn tuổi) mời du khách đi ăn thì thường họ sẽ trả tiền cho bữa ăn, việc tranh giành trả tiền trong trường hợp này đôi khi lại là thất lễ. Nhưng nếu muốn bày tỏ lời cảm ơn và mời giáo sư, người lớn tuổi đi ăn thì trước bữa ăn du khách phải nói trước với họ lý do và thiện ý muốn mời dùng bữa.
– Tránh việc không trả tiền nếu được mời đi ăn lần hai. Khi ra ngoài ăn tối tại Hàn Quốc, thông thường sẽ có một người trả hết hóa đơn cho bữa ăn. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là sẽ luôn có ai đó trả tiền cho du khách. Nếu lần sau gặp lại họ, hãy nhớ là người trả tiền nếu không muốn bị đánh giá là quá ki bo kẹt xỉ.
– Khi đi ăn cùng với người bạn cùng hoặc ít tuổi trên tinh thần “cùng đi ăn” thì người Hàn tùy theo tình huống để xử lý. Nếu là du khách gặp thường xuyên, còn nhiều cơ hội gặp gỡ, ăn uống cùng nhau thì có thể sẽ hình thành nên một quy tắc ngầm “hôm nay tôi trả, hôm nay anh trả”. Tuy nhiên, hiện nay giới trẻ Hàn Quốc cũng rất thịnh hành cách sống “sòng phẳng” giống phương Tây nên trong nhiều trường hợp họ sẽ đề nghị: “mạnh ai người nấy trả”.
7. Một số vấn đề lưu ý khác
– Không viết tên bằng bút đỏ – điều này khá giống với người Việt Nam. Người Hàn Quốc cho rằng người đã chết mới viết tên bằng mực đỏ, vì vậy đây là điều tối kỵ mà du khách cần nhớ.
– Với quan niệm màu trắng tượng trưng cho đám tang và sự chết chóc, du khách sẽ không bao giờ thấy các cô gái “xứ Kim Chi” làm điệu với một dải ruy băng trắng trên tóc.
– Khi đưa hay nhận quà từ ai đó, hoặc khi du khách đang bắt tay một người lạ thì hãy chắc chắn rằng du khách đã dùng cả hai tay. Với người Hàn Quốc, dùng cả hai tay là cách thể hiện sự tôn trọng người khác lớn nhất.
– Tránh nhảy qua người trẻ nhỏ. Trên thực tế việc này có nguy cơ làm đau em bé, đồng thời người ta cho rằng điều đó sẽ làm em bé không thể phát triển cao lớn. Du khách nên chú ý đến điều này nếu không muốn làm những người làm cha mẹ ở Hàn Quốc nổi giận nhé!
– Dù phẫu thuật thẩm mỹ là khá phổ biến tại Hàn Quốc, tuy nhiên, phụ nữ Hàn Quốc lại không thích nói về kinh nghiệm phẫu thuật thẩm mỹ của họ. Bởi trong nho giáo Hàn Quốc quan niệm rằng vẻ đẹp tự nhiên thì tốt hơn vẻ đẹp nhân tạo.
– Huýt sáo vào nửa đêm khuya là một việc làm “dại dột”, vì như vậy là đang thu hút những hồn ma về phía mình. Nếu người Hàn Quốc nghe thấy họ sẽ tìm cách bịt miệng du khách lại đó.
– Số 4 là con số không may mắn. Người Hàn Quốc kiêng kị không dùng số 4 và không thường xuyên nhắc đến số 4 bởi vì số 4 mang đến điều xui xẻo. Cũng chính vì lý do này mà khi đến Hàn Quốc và đi thang máy bạn thường không nhìn thấy số chỉ tầng 4 mà thay vào đó là tầng “F” hay tầng “3A”…
– Trong tầng lớp những người lớn tuổi ở Hàn Quốc thì họ coi mở quạt trong phòng đóng trong khi ngủ sẽ khiến người trong phòng bị chết. Đây là điều xui xẻo và vẫn còn khá phổ biến.
– Không được mua giày để làm quà tặng. Người Hàn Quốc cho rằng nếu tặng người yêu hay người thân giày thì người đó sẽ đi và sẽ không trở về với mình nữa. Để tránh điều này, người ta sẽ tặng đồ khác hoặc đưa tiền để người đó tự mua thay vì mua và tặng.
– Khi đi ăn, ở cặp đôi nam nữ ở Hàn Quốc thì người con gái thường không cho bạn trai ăn cánh gà vì họ nghĩ rằng người con trai đó sẽ “bay” xa khỏi người con gái.
– Tránh để lộ lòng bàn chân. Chắc hẳn có người tự hỏi, làm sao mà họ có thể để lộ lòng bàn chân cho người khác nhìn được. Tuy nhiên khi du khách ngồi gác chân, lòng bàn chân của du khách có thể bị lộ ra và người khác sẽ nhìn thấy. Người Hàn Quốc không thích điều này nên nếu có ghé thăm “xứ sở Kim Chi”, hãy nhớ chọn một dáng ngồi thoải mái, lịch sự và tôn trọng người khác.
– Tránh rung đùi. Người ta cho rằng rung đùi sẽ làm rũ bỏ vận may của mình nên ở Hàn Quốc kiêng kị điều này. Đặc biệt là các bậc ông bà cha mẹ thường khuyên con cháu mình không rung đùi.
Trên đây là một số điều cấm kỵ mà mỗi du khách nên tuân thủ trong quá trình sinh hoạt, giao tiếp khi đặt chân đến đất nước Hàn Quốc nhằm để giữ sự tôn trọng và thân thiện dưới cái nhìn của người dân bản xứ. Chúc du khách có một chuyến du lịch Hàn Quốc với nhiều điều thú vị và vui vẻ!
