Tham gia tour du lịch Nhật Bản vào tháng 8, du khách sẽ có cơ hội tham gia một lễ hội thiêng liêng của đất nước giàu truyền thống và có nền văn hóa đặc sắc này, đó là lễ hội Obon. Đây là lễ hội được mong chờ nhất trong mùa thu của người dân Nhật Bản, bởi lẽ, Obon không chỉ là ngày Lễ Vu Lan báo hiếu của người Nhật, mà còn là thời điểm sum họp gia đình gần giống với Tết cổ truyền của Việt Nam.
Lễ hội Obon là một lễ hội mang ý nghĩa tương tự như Lễ xá tội vong nhân vào rằm tháng bảy âm lịch ở nước ta. Trong những ngày này, người Nhật dù đang ở xa cũng tề tựu đông đủ thăm hỏi ông bà, cha mẹ và viếng mộ người thân. Lễ hội này đã có tại Nhật Bản hơn 500 năm và gắn liền với 1 điệu múa truyền thống gọi là Bon-Odori. Đây là một lễ hội phổ biến trên toàn nước Nhật, mang sắc màu linh thiêng và một chút huyền bí.
Hằng năm, cứ vào dịp tháng 8, các gia đình Nhật Bản thường quây quần lại với nhau trong một đợt nghỉ khá dài, những người con đang ở xa đều trở về thăm cha mẹ, ông bà và cùng đi viếng mộ những người thân trong gia đình.
Lễ hội Obon kéo dài 3 ngày nhưng ngày bắt đầu thường khác nhau ở từng vùng. Khi Âm lịch không còn được sử dụng vào đầu thời kỳ Meiji, mỗi địa phương đều có những quan điểm khác nhau và kết quả là có đến 3 thời điểm bắt đầu lễ hội Obon khác nhau trên toàn nước Nhật. “Shichigatsu Bon” (Lễ hội Obon vào tháng 7) là dựa theo Dương lịch và bắt đầu từ ngày 15/7 ở khu vực Tokyo, Yokohama và vùng Tohoku. “Kyu Bon” (Lễ hội Obon cũ) bắt đầu từ ngày thứ 15 của tháng thứ 7 Âm lịch. Kyu Bon tổ chức nhiều ở khu vực phía bắc vùng Kantō, Chūgoku, Shikokualt và các đảo phía Tây Nam. “Hachigatsu Bon” cũng theo Dương lịch nhưng được tổ chức bắt đầu từ 15/8 Dương lịch. Đây là ngày phổ biến nhất và lễ hội Obon lớn nhất, quan trọng nhất cũng được tổ chức bắt đầu từ ngày này tại cố đô Kyoto.
Mang ý nghĩa là linh hồn của những người đã khuất sẽ quay trở lại nơi trần thế, nên nhiều hoạt động tín ngưỡng được người Nhật Bản tổ chức để kỷ niệm Lễ hội Obon này. Việt Nam ta có tục đốt vàng mã để dâng cúng đến ông bà tổ tiên và những người đã khuất vào ngày lễ Vu Lan, thì ở Nhật Bản phong tục này cũng gần như vậy. Đồ cúng của các gia đình Nhật Bản là những chiếc bánh khảo, làm từ bột gạo nhiều màu sắc cùng với những giỏ hoa quả gồm nhiều chủng loại được trình bày rất đẹp mắt trên bàn thờ gọi là Obon-dana hoặc Tama-dana.
Mặc dù lễ hội Obon là để bày tỏ lòng tôn kính với người đã khuất, nhưng cũng là một dịp lễ vui nhộn trong không khí đoàn tụ của gia đình. Trong suốt thời gian diễn ra lễ hội, người ta thường tổ chức nhiều hội chợ, nơi có nhiều trò chơi để công chúng tham gia vui chơi giải trí. Thường thấy nhất là cảnh mọi người quy tụ lại ở những nơi có tổ chức chương trình ca múa theo những vũ điệu dân gian Bon Odori. Người dân mặc trang phục yukata (kimono mùa hè) và nhảy múa xung quanh sân khấu ngoài trời. Bất cứ ai cũng có thể tham gia Bon Odori.
Tương truyền vũ điệu này bắt nguồn từ câu chuyện về Phật tử Mokuren. Vì quá tưởng nhớ người mẹ quá cố, ông đã dùng phép thần thông tìm mẹ khắp trên trời dưới đất và cuối cùaltng nhìn thấy bà đang phải chịu cảnh đói khổ dưới địa ngục do những nghiệp ác, ích kỷ mà bà đã làm. Ông đến bên Phật Tổ để cầu xin. Người chỉ dạy ông nhờ hợp lực của các vị chư tăng từ khắp nơi cúng bái. Ngày rằm tháng 7 là ngày các vị chư tăng kết thúc đợt tu luyện trong mùa hè, đó chính là ngày thích hợp để ông cúng bái cứu mẹ. nhờ lời chỉ dạy đó, cuối cùng Mokuren đã cứu được mẹ mình khỏi cảnh đói khát nơi địa ngục. Không chỉ vậy, qua sự kiện này, ông còn nhìn thấu được cả tấm lòng và sự hy sinh mà lúc sinh thời mẹ ông đã dành cho ông. Và ông đã múa một vũ điệu tràn đầy vui sướng và lòng biết ơn. Vũ điệu này đã được truyền lại thành vũ điệu Bon-Odori hiện nay để tưởng nhớ, tri ân tổ tiên. Điệu nhảy Bon-Odori hiện nay đã phát triển thành rất nhiều phong cách khác nhau và ngay cả nhạc nền cũng tùy theo từng vùng. Kiểu truyền thống điển hình là các vũ công nhảy múa vòng tròn quanh một giàn gỗ gọi là Yakura, cũng là sân khấu nơi ca sĩ và nhạc công trình diển. Có kiểu nhảy khác, vũ công lại nhảy múa trên hàng thẳng. Có nơi vũ công cầm quạt khi nhảy múa và cũng có vũ công múa với những chiếc khắn đầy màu sắc gọi là Tenugui. Mỗi kiểu múa đều xuất phát từ lịch sử và đặc trưng riêng của từng vùng.
Ngoài ra còn có nghi lễ Toro nagashi, thả đèn lồng chochin trên sông để báo hiệu thời khắc các linh hồn trở về thế giới bên kia. Đặc biệt nhất là Lễ dâng lửa để soi đường cho linh hồn của những người đã khuất quay trở về trời (sau khi ghé về thăm trần thế trong dịp Obon) vào đêm 16 tháng 8. Nghi thức này được cho rằng đã có từ thời Muromachi (1336-1573). Nghi thức này thu hút rất nhiều người dân cũng như du khách từ khắp các nơi trên thế giới đến tham quan.
Trong Lễ dâng lửa linh thiêng này, những đám lửa lớn được sắp xếp theo hình dạng của các chữ Hán sẽ được đốt lên lần lượt ở trên 5 ngọn núi xung quanh Kyoto. Bắt đầu là ngọn núi chữ Đại (Daimonji), rồi đến Diệu (Myo), Pháp (Ho), Thuyền (Funagata), chữ Đại nhỏ ở đỉnh núi nhỏ hơn gọi là Hidari-Daimonji, gần với Chùa Vàng, và kết thúc bằng đám lửa có hình Torii, có nghĩa là Cổng lên trời. Mỗi đám lửa sẽ được thắp sáng trong vòng 30 phút theo thứ tự lần lượt kể trên đã tạo nên một hình ảnh đặc trưng tuyệt vời nhất giữa đêm hè ở cố đô Nhật Bản. Trong khi dâng lửa, cả những người tham gia đốt lửa và những người đi xem đều gửi những lời cầu nguyện đến tổ tiên qua ánh sáng của ngọn lửa. Mặc dù có nhiều giả thuyết khác nhau về nguồn gốc Lễ dâng lửa này, nhưng đa số cho rằng, phong tục này bắt đầu vào thời Muromachi (1336-1573).
Nếu du khách muốn hiểu thêm về văn hóa và những nét đẹp trong truyền thống của xứ sở mặt trời mọc thì hãy tham gia tour du lịch Nhật Bản và cùng chúng tôi khám phá những lễ hội đặc sắc, trong đó phải kể đến lễ hội Obon.
