Bento độc đáo, ngộ nghĩnh và vô cũng đáng yêu đã trở thành một nét văn hóa đặc trưng riêng của đất nước Nhật Bản. Bento là những hộp cơm nhỏ nhắn, thuận tiện di chuyển để phục vụ những bữa ăn nhanh của xã hội công nghiệp. Du khách hãy tham gia tour du lịch Nhật Bản và cùng chúng tôi khám phá những điều thú vị xung quanh hộp cơm này để hiểu thêm về ẩm thực Nhật Bản nhé!
Bento có một lịch sử lâu đời và li kì, nhiều biến động. Những hộp cơm đầu tiên ra đời vào khoảng cuối thời Kamakura (những năm 1300), qua thời Edo và Meiji, đến thời Taisho (1912 – 1926), nghệ thuật Bento đã đạt đến mức đỉnh cao và trở thành nét đặc sắc trong ẩm thực cung đình. Bento lúc này được xuất hiện vào các buổi tiệc trà, du ngoạn ngoài trời, và đặc biệt là lễ hội ngắm hoa anh đào – những hoạt động gắn liền với đời sống của tầng lớp quý tộc.
Trải qua thời gian, chế độ phong kiến ở Nhật dần suy yếu, đất nước mở cửa và đặc biệt là sau thất bại ở Thế chiến thứ hai, cơm hộp không còn là thú vui trong các buổi ngao du sơn thủy như trước đây nữa. Bento được bình dân hóa, phục vụ cho đời sống tất bật và bận rộn của người dân. Các loại hộp sơn mài để dựng bento được chế biến tinh xảo hơn, bên trong hộp bento không chỉ có cơm rắc vừng mà còn rất nhiều thức ăn đi kèm như thịt, cá, trứng, rong biển,… được bày biện vô cùng đẹp mắt. Cho đến ngày nay, văn hóa bento đã rất thân thuộc với người Nhật Bản, từ học sinh sinh viên, công chức văn phòng cho đến tầng lớp lao động bình thường đều có thói quen dùng cơm hộp, như một cách thức tiết kiệm thời gian trong đời sống công nghiệp hối hả này. Và dần dần cơm hộp bento cũng đã trở thành một nét văn hóa không thể thiếu của ẩm thực xứ Phù Tang.
Hiện nay, với sự sáng tạo và tỉ mỉ của người Nhật đã tạo ra vô số loại Bento khác biệt để phù hợp trong từng mục đích sử dụng riêng. Dưới đây, là những loại Bento mà du khách thường được gặp nhất khi đặt chân đến đất nước Nhật Bản:
Shodako Bento
Ra đời gần như là sớm nhất và cũng là loại bento phổ biến nhất ngày nay, Shodako Bento là loại cơm hộp truyền thống đựng trong hộp gỗ sơn mài. Hình dáng hộp có thể da dạng từ vuông, tròn hay hình chữ nhật, nhưng một yếu tố bắt buộc đó là hộp đựng cơm phải có màu đen và trang trí bằng đường viền hoặc hình vẽ màu đỏ, toát lên vẻ đẹp thanh tao nhưng đầy quý phái.
Hộp cơm có nhiều ngăn và các món ăn được bày biện riêng biệt. Loại cơm hộp cổ điển với vẻ đẹp sang trọng và truyền thống, là hình ảnh chân thật của những món Bento mà ngày xưa vua chúa thường dùng. Đây là dạng cơm hộp kiểu mẫu, thường được sử dụng cho những lễ tiệc trang trọng hoặc cho người lớn tuổi.
Hinomaru Bento
Trái ngược với Shodako đầy cầu kỳ tinh tế, thì Hinomaru lại dân dã đến mức tối giản. Gọi là Hinomaru Bento (Cơm hộp quốc kỳ) cũng bởi vì chỉ có cơm trắng, có thể thêm chút vừng, và một quả mơ muối màu đỏ đặt chính giữa. Hình ảnh hộp cơm này giống hệt lá cờ của Nhật Bản.
Món ăn này có nguồn gốc từ tầng lớp lao động bình dân Nhật Bản xưa kia với đời sống kham khổ suốt thời kỳ chiến tranh thiếu thốn. Không chỉ là sự tối giản tiết kiệm tối đa trong bữa ăn, hộp cơm này còn gợi nhớ trong tâm trí mỗi người dân nơi đây về một thời quá khứ xa xôi, đau thương nhưng cũng đầy hào hùng bi tráng.
Cơm hộp quốc kỳ ngày nay đã thịnh soạn và cầu kỳ hơn rất nhiều. Thịt, cá, rau củ,… được chế biến và bày biện hấp dẫn ngay bên cạnh cơm trắng hoặc trong các khay đựng đi kèm.
Makunouchi Bento
Makunouchi ra đời và phổ biến từ thời Edo. Cũng thường có đầy đủ cơm thịt rau củ và thậm chí cả một phần bánh ngọt wagashi hoặc trái cây tráng miệng. Tên của loại bento này có ý nghĩa là cơm hộp giữa giờ, và được ăn trong giờ giải lao khi khán giả đang xem dở một vở Kabuki hay Noh – hai loại hình kịch truyền thống Nhật Bản, thường có thời lượng khá dài.
Kamameshi Bento
Loại cơm hộp bento đặc trưng này được bán tại các nhà ga ở vùng Nagano, cơm và thức ăn được đựng trong các hộp bằng đất sét nung trông khá lạ mắt.
Sanshoku Bento
Là loại cơm hộp có đặc trưng ba màu nổi bật hết sức vui mắt, thường được làm từ trứng, đậu hà lan và thịt băm nhỏ, sau đó trải thẳng hàng lên cơm. Món ăn này vừa dễ làm lại vừa tạo được hiệu ứng thị giác hết sức tuyệt vời, nhờ màu sắc tương phản rõ rệt của ba loại nguyên liệu cơ bản.
Shidashi Bento
Loại bento này thường được bán trong nhà hàng, phục vụ bữa trưa với các món ăn truyền thống như dưa muối và tempura đặc trưng Nhật Bản. Ngày này, còn có những biến thể của Shidashi bento với những món ăn nấu theo kiểu phương Tây.
Sushizume
Cũng được xếp vào một trong số các loại cơm hộp bento, nhưng thực ra món ăn này chỉ gồm có Sushi, điểm giống nhau chỉ là… chúng cũng được đặt trong hộp sơn mài bằng gỗ.
Oekakiben
Là loại bento kỳ công bậc nhất khi người làm sẽ dùng cơm và nguyên liệu nấu ăn để vẽ thành một bức tranh. Loại bento này hay được các bà mẹ nội trợ làm cho con mình, đặc biệt là các bé ở độ tuổi tiểu học. Và thậm chí cầu kỳ là thế, nhưng chúng hay được thay đổi liên tục theo ngày để đảm bảo sự mới lạ sẽ kích thích trẻ ngon miệng.
Chỉ riêng các món cơm hộp bento truyền thống thôi mà đã liệt kê được cả một danh sách dài. Thế mới biết nền ẩm thực Nhật Bản phong phú đa dạng đến mức nào.
Với riêng ẩm thực Nhật Bản, những hộp cơm nhỏ bé dưới bàn tay tài hoa đã trở thành một nghệ thuật đỉnh cao về trang trí và trình bày món ăn. Vẻ đẹp của cơm hộp Bento Nhật Bản không chỉ có ý nghĩa giải trí mà còn thổi những màu sắc tươi mới vào bữa ăn vội vàng của đời sống công nghiệp bận rộn. Đây cũng là một cách để người dân Nhật Bản truyền tải cái đẹp văn hóa vào những khía cạnh bình dị nhất của cuộc sống. Vì vậy, tham gia tour Nhật Bản và khám phá về sự tài tình của người Nhật trong chế biến những món ăn đặc sắc sẽ để lại trong lòng du khách những kỷ niệm khó quên trong hành trình du lịch của mình.
