Nền văn hóa Nhật Bản đa dạng và phong phú luôn là chủ để cực kỳ thu hút những người ham mê tìm hiểu. Và hôm nay, trong tour du lịch Nhật Bản, chúng tôi xin giới thiệu đến du khách một nét độc đáo trong tiềm thức văn hóa dân gian của đất nước này qua những loại ma quỷ tuy xấu xí nhưng lại mang tính cách vui nhộn, không hề đáng sợ như vẻ bề ngoài của chúng.
1. Baku – yêu quái ăn giấc mơ
Baku là một yêu quái trong thần thoại Trung Quốc và Nhật Bản. Đúng như tên gọi của mình, chúng ăn những giấc mơ, đặc biệt là ác mộng. Mặc dù được nhắc đến khá nhiều, nhưng có một thực tế là không ai trông thấy con baku bao giờ. Thế nên khi được yêu cầu mô tả nhận dạng của chúng thì mỗi người nói một kiểu. Nhận dạng được biết đến nhiều nhất là một sinh vật có mình gấu, vòi voi, đuôi bò và chân có móng sắc như loài hổ.
Baku tuy cũng là yêu quái nhưng chúng lại giúp đỡ con người bằng cách ăn ác mộng hoặc những linh hồn xấu gây ra những cơn ác mộng đó. Đôi khi chúng làm việc này mà không cần ai gọi, nhưng hầu hết các truyền thuyết đều kể rằng người nằm mơ phải tỉnh dậy và gọi baku đến nếu muốn chúng ăn giấc mơ của mình. Một số truyện còn kể rằng baku có thể chuyển những giấc mơ bị chúng ăn thành may mắn. Về điểm này thì chúng hơn hẳn cái lưới bắt giấc mơ của người Objiwa. Và nếu bạn ngủ trên một tấm da con baku thì mọi bệnh tật sẽ bị đẩy lùi, nhưng ấy là nếu bạn tìm bắt được một con như thế đã.
Tranh vẽ hình baku do đó thường được treo ở gần giường ngủ như một bùa cầu may và tránh ác mộng. Vào thời Edo, người ta còn dùng gối trên đó có hình con baku để mời baku đến. Ngày nay, đôi khi các bậc phụ huynh vẫn mua cho con mình một con baku nhồi bông để ôm đi ngủ với hy vọng nó sẽ bảo vệ những đứa trẻ khỏi những giấc mơ xấu.
Nổi tiếng như thế nên việc con baku được nhắc rất nhiều trong các manga, anime và cả game nữa cũng chẳng có gì là lạ. Trong Nightmare Inspector: Yumekui Kenbun, nhân vật chính là Hiruko – một con baku xuất hiện trong hình dáng một thiếu niên. Cậu ta giúp giải phóng các khách hàng khỏi sự ám ảnh của những cơn ác mộng kéo dài với tiền công là chính những giấc mơ đó.
2. Quái thú Kappa – con vật kì lạ với tính cách cực kì trẻ con
Đối với người Nhật, nhất là các em nhỏ, Kappa là một con quái thú đáng sợ một cách thú vị. Nó là một loài thủy quái không có thực, do sự tưởng tượng của người Nhật mà hình thành. Trong tiếng Nhật, Kappa là tên gọi tỉnh lược của Kawa wappa, đôi khi được gọi là Gataro, hay Suiko (Hổ nước).
Theo như truyền thuyết dân gian, Kappa là loài tiểu yêu, kích thước cỡ bằng đứa trẻ lên 5-6, nặng tầm 20kg, thân hình giống tinh tinh, toàn thân màu xanh xám thay đổi màu sắc theo môi trường, đầu bờm xờm, trên đầu có một cái đĩa màu đỏ hình bầu dục để đựng nước. Người Nhật kể rằng khi nào trên cái đĩa ấy còn đầy nước thì chừng đó Kappa vẫn còn sở hữu sức mạnh ghê gớm, nó được dùng khi Kappa lên trên cạn kiếm ăn. Mũi Kappa dài khoằm, mặt và mắt tròn, nhìn từ phía trước trông giống con hổ, đây là nguồn gốc cái tên Suiko của chúng. Kappa có 4 chi, mỗi chi gồm 5 ngón có màng, bụng có túi đựng đồ vật, thân thể có mùi tanh như cá. Mới nghe thôi đã thấy ghê ghê, phải không nào?
Kappa là thủy quái song lại có thể sống cả ở trên cạn lẫn dưới nước. Tuy nhiên, về cơ bản chúng ưa thích cuộc sống ẩm ướt ở các sông, hồ, ao, kênh đào. Chúng là loài bơi cực giỏi, lặn rất sâu; hình ảnh chúng ăn sâu vào tâm thức người Nhật đến nỗi những ai bơi giỏi sẽ được ví “bơi giỏi như Kappa” hay nếu chẳng may bơi giỏi mà chết đuối thì sẽ là “kappa-no-kawa-nagare” nghĩa là “Đến Kappa còn chết đuối”. Khẩu vị của Kappa khá lạ: chúng thích ăn trứng, táo, dưa chuột và gan… người nữa. Các con Kappa giao tiếp với nhau bằng những tiếng quắc quắc.
Kappa nổi tiếng bởi hành vi và tính cách trẻ con hiếm có của loài quái thú này. Trong văn hóa Nhật Bản, Kappa là kẻ gây ra vô cùng nhiều rắc rối. Chúng cư xử như những đứa trẻ: nếu trêu chọc chúng, chúng sẽ khóc òa lên còn ngược lại nếu đối xử tốt, đôi khi chúng lại giúp đỡ con người. Song có rất ít trường hợp này xảy ra bởi cơ bản Kappa là kẻ đầu têu những trò phá rối đáng sợ. Chúng rất thích dọa và bắt cóc trẻ con, tốc váy kimono của phụ nữ, kéo chân nhiều người xuống nước. Đến tận hôm nay, nhiều trẻ em khi đi tắm sông, ao, hồ thường có thói quen vứt một quả dưa chuột xuống nước với mong muốn là Kappa sẽ không làm phiền mà trêu chọc hay bắt cóc chúng.
Hình ảnh đáng sợ của Kappa đã ăn sâu vào văn hóa người Nhật. Năm 1910, một cuốn sách nổi tiếng đề cập đến Kappa và bản tính hung hăng của nó có tên Tono Monogatari (huyền thoại vùng đất Tono) đã ra đời mà tác giả là nhà văn hóa học dân gian Yanagida Kunio. Từ đó, vùng hồ Tono luôn là một điểm du lịch nổi tiếng thu hút du khách, nhất là những người tin vào truyền thuyết và mong muốn được nhìn Kappa bằng xương bằng thịt một lần trong đời.
Bên cạnh đó, một số địa danh khác mà những người biết Kappa ham thích đó là vùng Mito hay sông Oise gần Nagoya. Thậm chí, ẩm thực Nhật Bản còn có một món ăn là kappa maki (sushi cuộn dưa chuột). Quái thú còn xuất hiện trong nhiều truyện ngắn hay phim hoạt hình Nhật Bản. Và đặc biệt, Kappa là nhân vật chính trong tiểu thuyết trào phúng xuất sắc mang tên Kappa của nhà văn Nhật Bản Akutagawa Ryunosuke.
3. Ma ô Karakasa
Karakasa là một loại Tsukumogami, một dạng ma Nhật bắt nguồn từ những đồ vật đạt đến ngưỡng 100 năm tuổi, và thu hút được sinh khí. Karakasa nói riêng là hồn ma của những chiếc ô trăm năm tuổi. Những chiếc ô này thường được bồi bằng giấy dầu. Đặc điểm của chúng là có một mắt, một cái lưỡi dài đỏ lòm thè ra từ cái mồm há ngoác, và chỉ có một chân, thông thường là đi geta.
Karakasa là một kẻ chuyên đi lừa gạt, và rất thích dọa nạt con người. Tuy nhiên, chúng cũng rất thích chơi đùa. Chúng sẽ rất hạnh phúc khi được chơi với bất cứ ai, đặc biệt là những người có vẻ ngoài trẻ con. Karakasa rất thích bay lượn lòng vòng trong những ngày trời mưa.
Mặc dù là ma, nhưng vẻ ngoài có phần ngốc nghếch của Karakasa (lưỡi lúc nào cũng thè lè) và bản tính thích vui đùa của nó khiến đôi khi người ta không sợ mà còn có cảm tình với nó nữa. Bằng chứng là đồ chơi Karakasa xuất hiện rất nhiều ở Nhật, thậm chí tay chân còn có cả khớp nối để cử động nữa.
4. Ame-onna – người đàn bà trong mưa
Ame-onna là một linh hồn phụ nữ được mô tả trong cuốn Konjaku Hyakki Shuui của Toriyama Sekien như một người phụ nữ đứng trong mưa và liếm tay mình. Bà được coi là có liên quan tới một nữ thần ở núi Wushan của Trung Quốc, người biến thành mây vào buổi sáng và hóa mưa vào ban đêm.
Bản thân linh hồn này giống với một vị thần trong dân gian hơn là ma quỷ. Người ta nói rằng có thể thấy bà đi dạo loanh quanh trong thế giới loài người vào những đêm mưa ẩm ướt. Nông dân, những người phụ thuộc rất nhiều vào việc duy trì cây trồng được tưới tắm, vẫn thường xuyên cầu nguyện để những linh hồn như Ame-onna xuất hiện. Vì mỗi khi bà đi đến đâu, mưa rơi theo tới đó.
Người Nhật Bản cổ cho rằng, những đứa trẻ sinh trong ngày mưa sẽ trở thành Ameonna (đối với con gái) hoặc Ameotoko (đối với con trai). Và mỗi khi chúng đi đâu hay dự định làm gì đó, trời sẽ mưa. Mưa và những đứa trẻ đó có một sợi dây liên kết không thể cắt bỏ.
5. Shirime – ma có mắt ở hậu môn
Shirime là một sinh vật kỳ lạ, có mắt ở vị trí hậu môn. Truyền thuyết kể lại rằng, vào một đêm khuya, một samurai đang đi bộ trên đường thì bị người đàn ông mặc kimono chặn lại hỏi chuyện. Sau đó, người đàn ông lạ mặt đột nhiên cởi bỏ bộ kimono của mình và cúi xuống khoe vị trí của con mắt nằm ở chỗ hậu môn của ông ta. Khi con mắt mở ra, một luồng ánh sáng chiếu rọi. Samurai hét lên sợ hãi và chạy trốn khỏi con quái vật bí ẩn.
Tuy luôn làm cho người khác cảm thấy sợ hãi, nhưng các Shirime không hề có bất kỳ mục đích xấu xa nào. Chúng chỉ nghĩ rằng, thật thú vị khi làm mọi người ngạc nhiên.
6. Kerakera-onna và những tràng cười rùng rợn
Kerakera-onna là một con ma mà chẳng biết xếp vào ma thiện hay ma ác, và mọi người cũng có cảm nhận rất khác nhau về con ma đó, người nào đã thích thì cực thích, mà đã ghét thì cũng cực ghét luôn.
Con ma kì quặc này suốt ngày chỉ biết cười và được rất nhiều người yêu mến, vì họ cho rằng nó mang đến tiếng cười và niềm vui cho mọi người. Truyền thuyết kể rằng, vào thời Edo, có một người phụ nữ xinh đẹp mang tiếng cười và hạnh phúc đến mọi nơi nàng đi qua, nhờ chính những tràng cười vui vẻ và khiếu hài hước của nàng. Mặc dù nàng chỉ lưu lại mỗi nơi một thời gian ngắn, nhưng nàng thường quay lại để đem đến niềm lạc quan và vui sướng tới mọi người.
Trước khi Kerakera-onna xuất hiện, đầu tiên người ta chỉ nghe thấy tiếng cười lanh lảnh của nó, sau đó, khi quay lại, ta mới giật mình thấy một người đàn bà khổng lồ lù lù xuất hiện ở phía xa, tiếng cười của bà ta vang vọng khắp bầu trời.
Kerakera-onna luôn bận trên mình những bộ quần áo lòe loẹt và kệch cỡm, và pha đủ thứ trò để cho đối phương phải cười. Nếu bạn có một chút can đảm và đứng lại chơi với nó một lúc, chắc chắn bạn sẽ không thể ghìm được cười. Nhưng hẳn là cái “chút” cam đảm đó không hề ít tẹo nào đâu nhỉ, phần đông các bạn sẽ bỏ chạy, đúng không? Nhưng điều khủng khiếp nhất sẽ xảy ra khi bạn bỏ chạy, bởi vì tiếng cười vui vẻ kia sẽ chuyển thành giọng mỉa mai và rất ám ảnh, nó sẽ bám theo bạn suốt đời! Lúc đó thìKerakera-onna thật sự trở thành con ma kinh khủng nhất thế giới đó!
7. Akaname – quái vật trong phòng tắm
Akaname hay còn gọi là quái vật trong phòng tắm thường xuất hiện trong truyện dân gian Nhật Bản. Nó được miêu tả là có hình dáng của một người ếch với da màu đỏ, những nốt mụn cơm cùng một chiếc lưỡi dài và mái tóc xù.
Con quỷ này có thể được tìm thấy trong phòng tắm hay nhà vệ sinh. Chúng thường vào những nơi đó trong đêm tối và dùng chiếc lưỡi dài của mình để liếm sạch sẽ bề mặt nhà tắm. Mặc dù có hình dáng kì dị như vậy, nhưng Akaname không bao giờ làm hại ai cả. Tuy nhiên, đôi khi chúng có thể hù dọa chủ những nhà tắm bẩn để họ chú ý hơn trong việc vệ sinh phòng tắm.
8. Nuppeppo – quái vật yếu đuối và thụ động
Trong văn hóa dân gian Nhật Bản, Nuppeppo là một yêu quái có chiều cao ước tính lên tới 1,5m. Các bộ phận của Nuppeppo đều là những khối u được định hình từ thịt. Nó thường được miêu tả giống như một khối thịt nhão với một mùi hôi đặc trưng.
Nuppeppo là một quái vật yếu đuối và thụ động. Chúng khá đơn độc và thường lang thang trên các đường phố vắng vẻ, nghĩa địa hay những ngôi đền bị bỏ hoang. Mùi cơ thể của nó được miêu tả giống như mùi thịt thối rữa. Tuy nhiên, có truyền thuyết nói rằng, nếu ăn được thịt của Nuppeppo thì sẽ trẻ mãi không già.
9. Kamaitachi – yêu quái gió lốc
Theo truyền thuyết, Kamaitachi là một loại yêu quái thường xuất hiện ở vùng Koshinetsu của Nhật Bản. Có nhiều lời đồn về hình dáng và hoạt động của chúng nhưng phổ biến nhất đó là bộ ba con chồn với móng vuốt sắc bén luôn đi cùng nhau. Chúng có tốc độ cực nhanh, cưỡi trên những cơn gió lướt qua chân mọi người.
Mỗi con trong bộ ba có một nhiệm vụ khác nhau: con thứ nhất sẽ xô ngã nạn nhân, con thứ hai thì dùng móng vuốt hoặc một lưỡi liềm cứa chân nạn nhân và ngay lập tức con thứ ba sẽ bôi thuốc lên vết thương đó.
Sự việc xảy ra nhanh đến độ người bị chúng tấn công chỉ kịp cảm thấy một cơn đau và vết thương không hề có máu. Chúng thường được cho là ba anh em, nhưng có khi lại là một gia đình gồm bố, mẹ và con. Còn lý do vì sao chúng làm vậy thì chưa ai hay.
10. Nurarihyon – thủ lĩnh yêu quái
Nurarihyon có hình dáng một ông già với cái đầu to kỳ lạ, thân hình bé nhỏ, luôn mặc áo cà-sa và chống gậy. Người ta nói, Nurarihyon là lãnh đạo của các loài yêu quái, ma quỷ. Chúng thường đi khắp nơi, bất ngờ vào nhà của ai đó, ăn uống và ngủ nghỉ như nhà của mình.
Trong khi đó, mọi người đều bị mê muội và đối đãi với Nurarihyon như thể chúng mới là chủ nhà thật sự. Chẳng ai đuổi được Nurarihyon, chỉ khi nào chán thì chúng mới tự bỏ đi. Nurarihyon là một loài yêu quái vô hại. Tuy nhiên, nếu bị ai đó chọc giận, chúng sẽ trở nên vô cùng đáng sợ.
11. Betobeto-san và tiếng bước chân trong đêm
Betobeto-san, hay còn gọi “thân mật” là ông Cộp Cộp (mô phỏng tiếng bước chân) được cho là xuất hiện rất nhiều ở tỉnh Nara, thuộc vùng Kinki của Nhật Bản. Tuy nhiên, người ta vẫn bắt gặp những trường hợp tương tự ở khắp Nhật Bản, và từ đó Betobeto-san được cho là có mặt ở khắp nơi trên đất nước mặt trời mọc.
Betobeto-san được mô tả là có thân hình trong suốt, chỉ trừ đôi chân đi geta là có thể nhìn thấy được. Mặc dù nói là trong suốt, những hình ảnh thể hiện Betobeto-san luôn kèm theo một nụ cười rộng đến tận mang tai. Nhưng đã có ai nghe thấy tiếng yêu quái này cười chưa thì không rõ, người ta chỉ nhắc đến tiếng bước chân của nó luôn bám sát phía sau.
Nhưng đừng lo, nếu bạn có chẳng may lọt vào mắt xanh của Betobeto-san và nó cứ bám theo bạn mãi, thì đừng quá hoảng hốt, chỉ cần bạn đứng tránh sang một bên đường và nói “Betobeto-san, sake e okoshi”, có nghĩa là “Betobeto-san, xin mời đi trước”, thì tiếng bước chân sẽ dừng lại và bạn có thể tiếp tục đi trong yên bình.
Ngoài ra, còn có một truyền thuyết khác về Betobeto-san. Một ngày, có một người đàn ông đi một mình trong đêm khuya, tay cầm một chiếc đèn lồng. Đang đi thì ông nghe thấy tiếng bước chân phía sau mình. Khi ông lên tiếng “Betobeto-san, xin mời đi trước” thì có tiếng đáp lại “Trời tối quá, ta không đi trước được”. “Vậy thì” người đàn ông nói, “hãy lấy đèn lồng của tôi mà dùng”. Thế là Betobeto-san mượn đèn lồng của người đó và đi lên trước. Ngày hôm sau, chiếc đèn lồng đã được đưa trả về trước nhà người đàn ông.
Mặc dù Betobeto-san có hành tung bí ẩn và luôn gây cho con người những nỗi ám ảnh kinh hoàng, nhưng chúng lại rất được yêu mến bởi chưa làm hại ai bao giờ. Không những được tạc tượng trưng bày tại thành phố Sakaiminato, hình tượng Betobeto-san cũng được thể hiện trên nhiều sản phẩm độc đáo khác.
Khi đọc đến đây, du khách có thấy thích thú với những “con ma” có tính cách vô cùng vui nhộn như thế này không? Nếu có dịp du lịch Nhật Bản, du khách hãy dành thời gian tìm hiểu thêm nền văn hóa dân gian xứ Phù Tang nhé!
